Tổng thống Mỹ vừa có lời mời các lãnh đạo của khối ASEAN đến Mỹ vào năm tới để tham dự một “hội nghị thượng đỉnh đặc biệt” sau khi ông không đến tham dự kỳ họp “Thượng đỉnh ASEAN và các đối tác” lần thứ 35 đang diễn ra tại Bangkok, Thái Lan.
Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Mỹ Robert O’Brien, thay mặt Tổng Thống Trump đọc lá thư ông gởi các nhà lãnh đạo ASEAN trong phiên họp song phương ASEAN-Hoa Kỳ hôm Thứ Hai, 4 Tháng Mười Một, 2019.
Phiên họp này là một phần của “ASEAN Summit và các đối tác” và chỉ có 3 nhân vật cấp cao nhất của ASEAN tham dự là thủ tướng Thái Lan, Lào và Việt Nam.
“Tôi mong dùng cơ hội này mời tất cả các nhà lãnh đạo của tổ chức ASEAN cùng với tôi tham dự một cuộc họp thượng đỉnh tại Hoa Kỳ, cuộc họp sẽ diễn ra vào thời điểm thuận tiện cho mọi người vào quý đầu của năm 2020.” Ông O’Brien đọc bức thư của Tổng Thống Trump.
Trong bức thư, ông Trump nói rằng, cuộc họp thượng đỉnh tại Hoa Kỳ sẽ cung cấp “một cơ hội tuyệt vời” cho các nhà lãnh đạo “mở rộng cũng như làm sâu sắc hơn sự hợp tác giữa chúng ta về những vấn đề quan trọng.”
Tổng Thống Trump đã hai năm liên tiếp không đến dự cuộc gặp thượng đỉnh ASEAN-Hoa Kỳ. Năm ngoái ông đã cử phó Tổng Thống Mike Pence, năm nay lại chỉ cử Bộ Trưởng Thương Mại Wilbur Ross là đại biểu cao nhất đến tham dự cùng với Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Mỹ Robert O’Brien.
Bảy nguyên thủ quốc gia của 7 nước ASEAN đã không tham dự cuộc gặp ASEAN-Hoa Kỳ năm nay, lấy cớ bận những hoạt động khác, nhưng thật sự họ không muốn ngồi họp với những người không đồng cấp, theo lời một nhà ngoại giao không thấy nêu tên nói với phóng viên của thông tấn AFP.
Trong những cuộc họp khác, người ta thấy tất cả 10 lãnh đạo của 10 nước hiệp hội ASEAN đều có mặt.
Ông Bộ Trưởng Ross nhấn mạnh tại cuộc họp hôm Thứ Hai, 4 Tháng Mười Một, rằng dù Tổng Thống Trump không đến dự nhưng Hoa Kỳ “vẫn tiếp tục tham gia sâu rộng và hoàn toàn cam kết (hợp tác) với khu vực này” để phản bác lại những lời chỉ trích là Hoa Kỳ quay lưng lại với ASEAN.
Trong cuộc họp, ông O’Brien dùng diễn đàn đả kích các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông giống như “chinh phục.” Theo ông, các tranh chấp chủ quyền biển đảo ở khu vực nên được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình.
“Chúng tôi không nghĩ rằng họ giải quyết bằng đe dọa hay qua các nhóm tàu dân quân hoặc bằng chiến hạm, hoặc như bao vây các đảo.” Ông O’Brien nói. “Đó không phải là những thứ hành động nên làm ở thế kỷ thứ 21. Đó là chinh phục.”
Dịp này, ông tố cáo: “Bắc Kinh dùng sự đe dọa để chặn các nước ASEAN khi thác các nguồn tài nguyên trên biển, không cho người ta tiếp cận nguồn dầu khí ước lượng trị giá đến $2,500 tỉ.” Ông ám chỉ đến các nhóm tàu khảo sát địa chất của Trung Quốc được hộ tống tới khảo sát trên các vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Philippines, Malaysia, đặc biệt là nhóm tàu Haiyang Dizhi 8 xâm phạm vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Cách đây hơn 3 năm, vào giữa Tháng Hai, 2016, Tổng Thống Barack Obama đã mời lãnh tụ 10 nước ASEAN đến dự một cuộc họp thượng đỉnh tổ chức tại khu nghỉ dưỡng ở Sunnylands, California, như một cách bày tỏ sự cam kết đặc biệt của Mỹ với khu vực.
(Phỏng theo báo Người Việt)
